Ngoài một dung lượng văn hóa tộc người đủ thỏa mãn độc giả thì công trình Mọi Kontum(1937) của Nguyễn Kỉnh Chi và Nguyễn Đổng Chi còn là một văn phẩm tạo được sức lôi cuốn, hấp dẫn đặc biệt. Tham luận góp phần lý giải thành công của tác phẩm trên ba phương diện: Lối khảo tả chân phương mà thấu đạt, trí tuệ sắc bén mà vẫn hồn hậu và văn phong ấn tượng.
Sách Mọi Kontum xuất bản năm 1937
Đến nay, sau gần 80 năm ngày công trình dân tộc học Người Ba-na ở Kon Tum (tức Mọi Kontum, 1937) của Nguyễn Kinh Chi và Nguyễn Đổng Chi được công bố, lớp hậu sinh kế tục sự nghiệp nghiên cứu văn hóa Tây Nguyên mới vinh hạnh được cầm trên tay tác phẩm tiên khởi đặc biệt này. Như chúng ta được biết, là một công trình với nhiều giá trị học thuật và ý nghĩa lịch sử, nhưng Người Ba-na ở Kon Tum vì những lý do riêng, đã không vội trở lại với công chúng. Vì thế trong nhiều thập kỷ qua rất ít người được đọc nó. Trong “Lời giới thiệu” khi công trình được tái bản lần 1 (2011), điều này được Andrew Hardy xác nhận: “Bản in Mọi Kontum năm 1937 giờ trở nên cực kỳ hiếm, khó mà tìm được ngay cả trong các thư viện lớn của Việt Nam. Việc tái bản toàn bộ tác phẩm cho phép người đọc thưởng thức hai giá trị quan trọng của cuốn sách gắn liền với lịch sử. Giá trị thứ nhất là cuốn sách chứa đựng một kho tri thức về lịch sử tỉnh Kon Tum và văn hóa người Ba-na. Thứ hai là sự đóng góp lớn của cuốn sách cho sự phát triển của khoa học xã hội Việt Nam: Mọi Kontum, xét đến cùng, là công trình đầu tiên của ngành dân tộc học được viết bằng tiếng Việt”([1]). Cũng bởi những nguyên cớ riêng, tình cờ bắt đầu việc tìm hiểu văn hóa các tộc người Tây Nguyên từ các làng Ba-na (Bahnar) ở thị xã Kon Tum (nay là thành phố Kon Tum hiện đại) nơi trước đó nửa thế kỷ Nguyễn Kinh Chi và Nguyễn Đổng Chi đã từng in dấu chân điền dã, chúng tôi mới thực sự mạnh dạn bày tỏ một vài suy nghĩ về công trình Mọi Kontum (tái bản lần 1 với tên mới và bản in song ngữ Người Ba-na ở Kon Tum - Les Bahnar de Kontum).
Vào nửa đầu thế kỷ trước, trong điều kiện phôi thai của ngành dân tộc học Việt Nam, sự ra đời củaNgười Ba-na ở Kon Tum là một minh chứng cho khả năng và phong cách riêng trong khảo cứu của hai tác giả trẻ tuổi Nguyễn Kinh Chi và Nguyễn Đổng Chi. Tới nay, khi giới nghiên cứu nước ngoài và trong nước hầu như đã cống hiến đầy đủ cho công chúng những công trình khoa học về văn hóa các tộc người Tây Nguyên (từ người Xơ-đăng (Sedang), Ba-na, Gia-rai (Djarai) ở Bắc Tây Nguyên đến người Ê-đê (Rhadé), M’nông (Mnong), Cơ-ho (Kohor), Mạ (Maa)… ở Nam Tây Nguyên) mà chúng ta gọi đó là những chuyên khảo dân tộc học, nhân học văn hóa, văn hóa học đều đúng, thì nay đọc lại tác phẩm tiên phong của Nguyễn Kinh Chi và Nguyễn Đổng Chi, chúng ta vẫn phải thừa nhận sức hấp dẫn kỳ lạ, hiếm có của nó. Điều này, với chúng tôi, một phần chính là xuất phát từ lối khảo tả (khảo sát, mô tả) rất mực chân phương nhưng vô cùng thấu đạt, súc tích; từ trí tuệ sắc bén nhưng vẫn hồn hậu lưu dấu trong từng trang sách; từ một văn phong gợi cảm, ấn tượng. Hai tác giả Nguyễn Kinh Chi và Nguyễn Đổng Chi đã không chỉ thực hiện công việc của những người nghiên cứu văn hóa, mà còn để lại được dấu ấn cá nhân thật sự rõ nét, riêng biệt trong văn phẩm khoa học của mình.